Een dubbele punt wordt gebruikt om iets aan te kondigen. Het kan gaan om:
Als een citaat in een lopende zin is opgenomen, dan gaat daar een dubbele punt aan vooraf:
De minister zei: ‘We nemen deze maatregel in het belang van het land’.
Een aankondiging na een dubbele punt kan bestaan uit een conclusie, omschrijving, toelichting of verklaring:
- Het was meer dan duidelijk: het ging om fraude. (conclusie)
- Hybride houdt in: de auto maakt gebruik van twee motoren, die samen zorgen voor de aandrijving. (omschrijving)
- Voor een winkel zijn er twee soorten klanten: zij die kopen en zij die kijken. (toelichting)
- Ik reis nooit met de trein: te veel vertragingen. (verklaring)
Na een dubbele punt hoeft er geen volledige zin te staan. Dat is dus een verschil met de puntkomma. In de laatste voorbeeldzin hierboven is het deel na de dubbele punt (te veel vertragingen) bijvoorbeeld geen volledige zin.
Aan een puntsgewijze opsomming gaat een dubbele punt vooraf:
De volgende onderwerpen hebben we gisteren behandeld:
Aan een opsomming in een lopende zin, kan een dubbele punt voorafgaan, maar dat hoeft niet. Vergelijk beide zinnen:
- Er staan drie belangrijke onderwerpen op de agenda: de reiskostenvergoeding, de pensioenregeling en overwerkuren.
- Er staan diverse belangrijke onderwerpen op de agenda, zoals de reiskostenvergoeding, de pensioenregeling en overwerkuren.