9.4 C OF K? Copy

Ondanks alle spellingswijzigingen van de laatste decennia zijn de regels voor het gebruik van een -c of een -k niet helemaal consequent. Er zijn nog steeds woordparen met een onduidelijke c/k-variatie. Denk aan akkoord naast accorderen, vakantie naast vacant en fabrikant naast fabriceren.

In het algemeen geldt dat woorden met een -k inheemser en algemener zijn dan woorden met een -c. Bijvoorbeeld kan, kasteel en kruipen tegenover cassette, catacombe en cadans . Uitheemse woorden die zich helemaal hebben aangepast aan het Nederlandse taalsysteem, schrijven we ook vaak met een -k. Denk aan akte, strikt en karakter. Maar dit geldt bijvoorbeeld niet voor acteur, contact en product.

In 1995 is het systeem van voorkeur- en toegelaten spelling afgeschaft. Dat houdt in dat er voor de meeste woorden nog maar één spellingsmogelijkheid is overgebleven. Vaak gaat het dan om de voorkeurspelling van 1954. Die schreef bijvoorbeeld de spelling recreatie voor. In de toegelaten spelling was het rekreatie. In 1995 mocht je alleen nog maar recreatie gebruiken, dus volgens de voorkeurspelling.

Verder is de spelling van een aantal woorden veranderd waarbij de analogieregel is toegepast. Die regel houdt in dat verwante woorden op dezelfde manier worden gespeld. Zo is publikatie veranderd in publicatie, omdat we ook schrijven publiceren en publicist. En produkt werd product vanwege de verwante woorden produceren en producent.

Op de website van Het groene boekje https://woordenlijst.org/leidraad/3/1 vind je een aantal vuistregels die een indicatie geven over de spelling met -c of -k. Daar zie je bijvoorbeeld dat de uitheemse elementen -act, -ca, -catie, -cus, -ect en -uct met een -c worden geschreven (intact, fysica, medicatie, analyticus, insect, product).

Er worden op deze website meer c-elementen genoemd, maar dan bestaan er zoveel uitzonderingen dat het niet veel zin heeft om deze elementen te onthouden.