7.7 VASTE VOORZETSELS TOEVOEGEN Copy

In de zin Ik sta op de stoep kun je het voorzetsel op gemakkelijk vervangen door een ander voorzetsel, bijvoorbeeld naast, achter of voor. In de zin Ik sta op tijdige bezorging kom je ook het voorzetsel op tegen, maar dit kun je niet zomaar vervangen. Het gaat hier om een vast voorzetsel dat hoort bij het werkwoord staan. Het is staan op.

Je kunt de zin Ik sta op tijdige bezorging van vorm veranderen zonder dat de betekenis anders wordt: Ik sta erop dat er tijdig wordt bezorgd.

In het toegevoegde woord erop zit het vaste voorzetsel op. Omdat erop een vast voorzetsel bevat, kan erop niet worden weggelaten uit de zin. In dit voorbeeld zou dat trouwens een vreemde zin opleveren (*Ik sta dat er tijdig word bezorgd), maar in andere zinnen komt het weglaten van 'er + een vast voorzetsel' minder vreemd over:

Ik zorg dat alles voor elkaar komt.
Ik hoop dat het feest morgen doorgaat.

In de eerste zin gaat het om het werkwoord zorgen voor. In de tweede zin is het werkwoord hopen op. De zinnen zouden dus eigenlijk als volgt geformuleerd moeten worden:

Ik zorg ervoor dat alles voor elkaar komt.
Ik hoop erop dat het feest morgen doorgaat.

Bij de werkwoorden zorgen voor en hopen op is het tegenwoordig algemeen geaccepteerd dat de vaste voorzetsels weg blijven, al is het altijd zorgvuldiger om ze wel op te nemen. Maar bij andere werkwoorden heb je geen keuze en horen ze er te staan. Voeg ze toe als de schrijver ze heeft weggelaten:

Wij vertrouwen erop u van dienst te zijn geweest.
Wij twijfelen eraan of die leverancier betrouwbaar is.
Ik verheug me erop dat we uit eten gaan.